Ciekawostka #4

Nie wiem jak wam, ale mnie pojęcie "kolka" zawsze kojarzyło się z nieprzyjemnym kłuciem w boku podczas biegania. Tymczasem okazuje się, że w medycynie, kolka oznacza coś zupełnie innego.

Kolka to napad ostrych bólów spowodowany przerzynaniem się kamienia przez wąski przewód lub mocnym skurczem mięśniówki jelit w zatruciach lub ostrych zakażeniach pokarmowych.
Nazwa pochodzi od Greckiego określenia κολικός kolikos, znaczącego mniej więcej relative to the colon, co można by przetłumaczyć jako związany z okrężnicą. Stąd angielska nazwa colic (cholic), niemiecka kolik czy hiszpańska cólico. A także polska kolka.

Wyróżniamy 4 rodzaje kolek, a czasami nawet i 5:

1. Kolka żółciowa (zwana tez wątrobową) - spowodowana zablokowaniem dróg żółciowych kamieniami żółciowymi. Tworzą się one najczęściej w pęcherzyku żółciowym, a ich przyczyną są różnego rodzaju zaburzenia metaboliczne. Charakterystycznym objawem jest napadowy ból brzucha, nagły, o dużej sile, zlokalizowany w prawym podżebrzu lub nadbrzuszu środkowym, promieniujący do prawej łopatki.
2. Kolka nerkowa - spowodowana przemieszczaniem się kamienia nerkowego przez moczowód; często mylona z bólem towarzyszącym tzw. rodzeniu kamienia, czyli wydalaniem kamienia nerkowego przez cewkę moczową
3. Kolka jelitowa - to nagły, napadowy, silny i ostry ból, którego przyczyną jest intensywny skurcz mięśni gładkich; jest to jedynie objaw, którego przyczyną mogą być różne dolegliwości.
4. Kolka niemowlęca - to bardzo częsta dolegliwość u niemowląt, której etiologia nie jest znana; objawia się napadowym, trudnym do ukojenia płaczem. Najprawdopodobniej działa to tak, że ból brzucha (być może nadmierny skurcz mięśniówki) powoduje płacz, a to z kolei przyczynia się do połykania dużej ilości powietrza i powstania wzdęć co tylko potęguje ból i płacz.

Ogólnie rzecz biorąc kolki są jedynie objawami innych zaburzeń. Charakteryzują się silnymi skurczami mięśni gładkich, które albo same w sobie "bolą" (kolka jelitowa i niemowlęca) lub wzmagają ból (w kolce żółciowej i nerkowej skurcz mięśniówki zmniejsza światło przewodów i utrudnia przesuwanie się kamieni).

Jeśli brać pod uwagę tą definicję to kolka wysiłkowa również mogłaby być zaliczona w szereg standardowych kolek. Jest to bowiem skurcz brzucha i związany z nim ból występujący w czasie wysiłku fizycznego, najczęściej podczas biegania. 

Kolka wysiłkowa (z ang. ETAP – exercise-related transient abdominal pain)to nagły i kłujący ból zlokalizowany zwykle po prawej stronie, tuż pod żebrami, który czasem zmusza nas do znacznego zwolnienia tempa albo przejścia do marszu.

Przyczyny nie są znane, ale za najprawdopodobniejsza uważa się teorię mówiąca o tym, ze kolka to skurcz przepony. Ten mięsień rozciągający się w poprzek dolnej części klatki piersiowej odgrywa ważną rolę w procesie oddychania. Podobnie więc jak mięśnie nóg, przepona także odczuwa zmęczenie i zdarzają się jej skurcze, gdy poddawana jest zbyt dużemu wysiłkowi.

W literaturze anglojęzycznej wyróżnia się również dolegliwość zwaną Painter's colic (kolka malarzy). Dawniej funkcjonowały też nazwy Devon colic (od miejsca występowania pierwszych chorych - hrabstwo Devon w Anglii) oraz Poitou colic (od nazwiska lekarza, który pierwszy opisał objawy). W Polsce nazwa jest znacznie mniej poetycka i jest nią ołowica, czyli zatrucie ołowiem. Określana jest mianem kolki z powodu charakterystycznych objawów (uszkodzenie wątroby i nerek), a ponieważ początkowo dotykała wielkich malarzy (wysoki poziom ołowiu w farbach) takich jak Francisco Goya, stąd też malarskie odniesienie.

Stay tunned and healthy,
do napisania!